Hệ thống giao thông công cộng dày đặc và phủ khắp tại mỗi thành phố của nước Pháp đem đến sự thuận lợi cho người dân giúp hạn chế ùn tắc, tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường. Hoạt động dựa theo 5 tiêu chí : đúng giờ ( ponctualité), tần suất ( fréquence), tốc độ (vitesse), dễ dàng kết nối (facilité des correspondance) và thông tin chi tiết đến hành khách (information des voyageurs) đã góp phần khuyến khích người dân Pháp sử dụng phương tiện công cộng ngày càng nhiều hơn.
Khi đến Pháp, bạn sẽ thấy những loại phương tiện giao thông sau :
- Bus : có mặt tại tất cả các thành phố
- Tàu điện ngầm ( Métro): có mặt ở những thành phố lớn như Paris, Lyon, Marseilles, Rennes, Rouen. Ở Paris bạn sẽ thấy tồn tại hai loại metro có người lái (như tuyến số 3) hoặc tự động không người lái . Còn tại Rennes thì chỉ 1 tuyến metro duy nhất chạy tự động.
- Tàu điện ( tramway) : ở một vài thành phố như Nantes, Strasbourg, Genoble, Lille, Bobigny
- Trolleybus ( là loại xe bus chạy bằng động cơ điện) : có mặt ở Limoge và Nancy
- RER (réseaux express régional) : là tàu để di chuyển từ ngoại vi của Paris vào trung tâm thành phố và ngược lại
- TER ( train express régional): tương tự tàu RER, có mặt ở những thành phố khác.
- Xe đạp (vélo) : có mặt tại hầu hết các thành phố lớn và được chính các công ty cung cấp dịch vụ về phương tiện công cộng quản lý với giá dao động khoảng 20€/năm
Với mỗi thành phố sẽ có các công ty khác nhau cung cấp dịch vụ công cộng . Chính phủ Pháp khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng, nên nếu bạn đi chuyển từ nhà đến công ty bằng xe bus hay metro thay vì dùng phương tiện cá nhân, bạn sẽ được công ty hoàn lại 50% chi phí mua vé. Tại các điểm rìa của thành phố sẽ có các điểm đỗ xe trung chuyển ( parkings-relais), nếu bạn gửi xe tại những điểm này bạn sẽ được mua vé phương tiện công cộng rẻ hơn. Ngoài ra giá vé thay đổi theo từng đối tượng khác nhau như người < 19 tuổi, từ 19 tuổi đến 25 tuổi, từ 26 đến 64 tuổi…
Bảng giá vé tham khảo tại một số thành phố:
| Thành phố | Giá vé / tháng (€) |
|---|---|
| Paris | 38€ |
| Aix en Provence | 100€ / năm |
| Angers | 32.3 € |
| Bordeaux | 20 € |
| Lille | 23 € |
| Lyon | 315 €/năm |
| Nancy | 21 € |
| Nantes | 270 €/năm |
| Nice | 20,4 €/năm |
| Rennes | 28,9 € |
| Tours | 27,6 € |
| Toulouse | 510 € / năm |
Giờ hoạt động của các phương tiện công cộng thông thường từ 5h30 đến 1 giờ sáng, do đó bạn có thể thoải mái đi chơi khuya mà không sợ không còn xe để trở về nhà. Vào ngày thứ bảy và chủ nhật thì tần suất hoạt động của các phương tiện này giảm, do đó đôi khi bạn phải chờ đến 30 phút mới có một chuyến xe bus. Tuy nhiên xe bus ở Pháp chạy rất đúng giờ, nên để không phải chờ đợi lâu bạn nên cài ứng dụng để xem giờ xe đến bến ( ứng dụng dành cho các bạn ở Paris là RATP) . Tại các trạm xe bus, metro … đều có bảng báo hiệu khi nào xe sẽ đến. Vào một số ngày lễ như Quốc tế lao động 1 tháng 5 thì các phương tiện công cộng sẽ dừng hoạt động.
Trong thời gian chưa có thẻ, bạn có thể mua vé lẻ, theo tập 10 vé, vé tuần hoặc vé tháng tùy theo nhu cầu sử dụng. Dĩ nhiên mua vé lẻ thì giá sẽ mắc hơn mua theo tập 10 vé. Ví dụ như tại Paris một vé lẻ là 1.9€, nhưng nếu bạn mua tập 10 vé thì giá sẽ là 1.49€/vé.
Có một cách khác nữa là bạn có thể thuê thẻ đi lại, đây là cách làm khá phổ biến của những bạn ở Paris ;). Thường thì kiểm soát viên lúc kiểm tra thì họ chỉ cho thẻ vào máy để check chứ ít khi ngắm nghía mặt của chủ thẻ và hình trên thẻ có giống nhau không ^^ . Tuy nhiên thì đây chỉ là giải pháp chữa cháy tạm thời thôi và mình không khuyến khích các bạn lạm dụng nó vì nó không hợp pháp 😉
Bạn có thể mua vé tại quầy (guichet), tại máy bán vé tự động (billetterie automatique) có ở hầu hết các trạm metro, tramway hoặc trên bus. Bạn nên tự giác mua vé thay vì trốn vé và nên nhớ bấm lỗ vé (composter) trước khi lên tàu vì các bác kiểm soát viên ( contrôleur) có mặt khắp nơi và bất kể giờ giấc. Nếu phát hiện bạn không có vé, sử dụng vé cũ hoặc vé chưa được bấm lỗ thì tiền phạt sẽ khoảng gấp 30 lần tiền vé.
Tuy nhiên do lượng người trốn vé cũng khá lớn và lượng kiểm soát viên cũng có hạn nên tại Paris, tất cả các cửa ra vào metro đều có hệ thống cửa chắn 😉 nhưng mình thấy thỉnh thoảng mấy bạn đen to cao vẫn có khả năng phi qua cửa chắn vào bên trong mà không cần mua vé 
Tùy thành phố và giá trị của vé sẽ theo lượt ( ví dụ như ở Paris một vé sẽ áp dụng cho 1 lượt xuống và lên khỏi trạm metro) hoặc theo thời gian ( tại Rennes một vé có giá trị trong vòng một giờ đồng hồ).
Tại mỗi trạm metro đều có bảng nhỏ giải thích tên trạm dành cho bạn nào thích khám phá văn hóa, ngoài ra có báo được phát miễn phí và thỉnh thoảng bạn sẽ được nghe nhạc sống bởi những nghệ sĩ đường phố ( xem video bên dưới).
Không như ở Việt Nam, vật nuôi như chó, mèo đều bị cấm khi lên xe bus, tại Pháp thú cưng được đem thoải mái lên phương tiện công cộng, tuy nhiên mình thấy tại Nantes thì phải bỏ thú cưng của bạn vào trong giỏ thì mới được mang lên tramway 😆
